Ελευθεροτυπία – Στα πρόθυρα της χρεοκοπίας το ασφαλιστικό σύστημα

Στα ασφαλιστικά ταμεία παρουσιάζονται ελλείψεις πόρων και προσωπικού. Εκκρεμούν 300.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης

Υπό κατάρρευση και στα πρόθυρα χρεοκοπίας βρίσκεται ολόκληρο το ασφαλιστικό σύστημα. Τα ασφαλιστικά ταμεία κύριας – επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας παρουσιάζουν εικόνα διάλυσης από έλλειψη πόρων, υποδομών και έλλειψη προσωπικού, που έχει ως συνέπεια να εκκρεμούν 300.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης (κύριας-επικουρικής). Το σωρευτικό έλλειμμα του ασφαλιστικού συστήματος έφτασε στα 15,9 δισ. ευρώ, ενώ φέτος εκτιμάται το έλλειμμα στα κύρια ταμεία να «κλείσει» στα 2,5 δισ. ευρώ και 1,5 δισ. ευρώ στον ΕΟΠΥΥ.

Οι εργαζόμενοι στα ασφαλιστικά ταμεία και ο πρόεδρός τους Θανάσης Καποτάς παρουσίασαν χθες στο 29ο συνέδριο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής (ΠΟΠΟΚΠ) με τα πιο μελανά χρώματα την κατάσταση που επικρατεί στο Ασφαλιστικό, καθώς και τον αγώνα που δίνεται μήνα με το μήνα προκειμένου να εξασφαλιστούν τα ποσά που χρειάζονται για τις συντάξεις. Η κατάσταση περιγράφεται ως εξής:

1 Ελλειμμα: η ύφεση, η ανεργία, οι ελαστικές μορφές εργασίας, η αδήλωτη εργασία έχουν οδηγήσει τα Ταμεία σε εφιαλτική κατάσταση. Το πρώτο 2μηνο του έτους τα έσοδα υποχώρησαν κατά 696 εκατ. ευρώ. Η εκτίμηση του ελλείμματος στα ασφαλιστικά ταμεία αγγίζει τα 2,5 δισ. και για τον ΕΟΠΥΥ το 1,5 δισ. χωρίς να αποκλείεται και μεγαλύτερη αύξηση του ελλείμματος από αστοχίες υπολογισμών.

2 ΙΚΑ: στο μεγαλύτερο ασφαλιστικό φορέα η κατάσταση είναι δραματική. Κάθε μήνα ο οργανισμός κάνει αγώνα δρόμου να εξασφαλίσει τις συντάξεις του μήνα. Το πρώτο 2μηνο του έτους υπήρξε υστέρηση εσόδων κατά 14% σε σχέση με το 2012 ενώ η εκτίμηση του προϋπολογισμού ήταν της τάξης του 7%. Οι απώλειες του Ιδρύματος από την ανασφάλιστη εργασία αγγίζουν το 36% με τις απώλειες για το σύστημα να ξεπερνούν τα 6,5 δισ. Με τις μειώσεις μισθών και θέσεων εργασίας το ΙΚΑ έχει απώλειες ακόμη 1,5 δισ. το 2013 (ποσοστιαία, κάθε μονάδα ανεργίας προκαλεί απώλεια εσόδων 250 εκατ.). Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές από ενεργές επιχειρήσεις ανέρχονται σε 8 δισ. και από ανενεργές επιχειρήσεις στα 4,5 δισ. Το ΙΚΑ για τις συντάξεις κάθε μήνα χρειάζεται περί τα 800 εκατ. και ο αριθμός των συνταξιούχων αυξάνει συνεχώς. Κάθε χρόνο υποβάλλονται περίπου 145.000 αιτήσεις για συνταξιοδότηση.

3 ΟΑΕΕ: σε σύνολο 774.000 ασφαλισμένων το 2012, οι 380.000 ενεργοί ασφαλισμένοι δεν πληρώνουν εισφορές, με οφειλές κοντά στα 5,9 δισ. από 3 δισ. το 2011. Από τις επιχειρήσεις που διέκοψαν τις εργασίες τους, 196.000 ασφαλισμένοι διέκοψαν την ασφάλισή τους στο Ταμείο αφήνοντας οφειλές 1,5 δισ. Τον τελευταίο χρόνο διέκοψαν τις εργασίες τους περίπου 35.000 ασφαλισμένοι στο Ταμείο. Ενας στους δύο ελεύθερους επαγγελματίες δεν καταβάλλει τις εισφορές του στον ΟΑΕΕ, με αποτέλεσμα οι απλήρωτες εισφορές στο Ταμείο να φτάνουν τα 7,4 δισ., από 3,5 δισ. που ήταν το 2009. Στον ΟΑΕΕ το έλλειμμα αναμένεται να φτάσει τα 830 εκατ. ευρώ, με μείωση των εσόδων από τις εισφορές που έχει υπερβεί το 30%. Με δεδομένη την οικονομική δυσπραγία των ασφαλισμένων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, πρόβλημα στον προϋπολογισμό του Ταμείου δημιουργεί και η πρόταση για ακύρωση της εισφοράς επί του τζίρου των επιχειρήσεων, η οποία είχε ενταχθεί στον προϋπολογισμό του 2013, ποσού 150 εκατ. ή συνολικά 600 για τα έτη 2013-2014. Αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο νέας μείωσης των συντάξεων που χορηγεί ο Οργανισμός σε 350.000 συνταξιούχους.

4 ΟΓΑ: οι ασφαλισμένοι με καθυστερούμενες εισφορές ανέρχονται σε 288.587 (46,18%), έναντι 36% το 2012, με μέσο όρο οφειλής 2.500 ευρώ. Οι συνολικές οφειλές είναι 729.242.244 ευρώ μέχρι 31/12/2012 και οι καθυστερούμενες εισφορές του 2012 ανέρχονται σε 508.572.519 ευρώ.

ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ – ΕΤΕΑ Το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης που καλύπτει δημόσιο και ιδιωτικό τομέα με 2,5 εκατ. ενεργούς ασφαλισμένους ξεκινά την πορεία του φέτος με έλλειμμα 163 εκατ. ευρώ, έχει μηνιαία δαπάνη για συντάξεις 200 εκατ. ευρώ, προϋπολογισμένα έσοδα 4.133 δισ. και έξοδα 4.296 δισ. Η πλειονότητα των ασφαλισμένων (680.000 άτομα) έχει μέση επικουρική σύνταξη 212 ευρώ, ενώ στα 300 ευρώ κυμαίνεται η μέση επικουρική σύνταξη σε 218.220 άτομα του Δημοσίου.

Ο ν. 3655/2008 προσδιόρισε την οφειλή του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ προς το ΕΤΕΑΜ την 31-12-2007 στα 2,5 δισ. ευρώ, αθροίζοντας τα ετήσια πλεονάσματα, χωρίς κανένα ανατοκισμό. Οφειλή που με τα στοιχεία του 2012 προσεγγίζει τα 500 εκατ. ευρώ.

Τα τέσσερα επικουρικά ταμεία (ΤΕΑΥΕΤ, ΤΕΑΑΠΑΕ, ΤΕΑΥΦΕ και ΤΕΑΠΕΠ) που έμειναν εκτός ΕΤΕΑ για να καταστούν βιώσιμα θα πρέπει να προχωρήσουν σε αναγκαστικές μειώσεις από 15% έως 44% στις συντάξεις που χορηγούν. Πάντως στο Επαγγελματικό Ταμείο Ασφαλισμένων στην Εμπορία Τροφίμων η μείωση των επικουρικών συντάξεων έγινε με την καταβολή της σύνταξης Απριλίου και μεταφράζεται σε 30% για το ποσό πλέον των 100 ευρώ.

Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ) Οι μειώσεις εφάπαξ που προβλέφτηκαν με τον ανωτέρω νόμο είναι υπέρογκες, από 1,94% έως και 83%, και στηρίχτηκαν σε οικονομοτεχνικές μελέτες αμφιβόλου ποιότητας και όχι σε αναλογιστικές μελέτες των φορέων-τομέων κοινωνικής ασφάλισης. Το εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων υπέστη συνολικές μειώσεις 38,13%.

Πάντως οι κακές οικονομοτεχνικές μελέτες της Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων φαίνονται και στον τομέα πρόνοιας υπαλλήλων ΝΠΔΔ με τη μείωση στο 42,29% παρ’ότι τα στοιχεία του τομέα δεν δικαιολογούν μείωση. Μετά τις διαμορφωμένες μειώσεις: το ΤΠΔΥ έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με το υπ. Εργασίας για την έκδοση 30.000 εφάπαξ για το 2013 για την απορρόφηση της επιχορήγησης 1.139.000.000 όπως διαμορφώθηκε την 31/12 /2011. Από τα 1.139.000.000 ευρώ που έχουν εγκριθεί από την κρατική επιχορήγηση για την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Ταμείου, έχουν απορροφηθεί έως σήμερα 260.000.000 ευρώ. Ολο το 2012 δόθηκαν 11.227 εφάπαξ κόστους 466.317.652 ευρώ, με μέσο όρο εφάπαξ 41.535 ευρώ. Από 1/1/2013 έως 31/3/2013 έχουν δοθεί 8.866 εφάπαξ κόστους 326.171.222 ευρώ, με μέσο όρο εφάπαξ 40.259 ευρώ. Στις 31/3/2013 εκκρεμούν 38.140 παροχές εφάπαξ με μ.ό. εφάπαξ 30.551, κόστους 1.165.233.924 ευρώ. Στις προβλέψεις είναι και νέες μειώσεις 20% κατά μ.ό. από το 2014.

ΕΟΠΥΥ Οι οφειλές των φορέων, που έχουν ενταχτεί στον ΕΟΠΥΥ και πρέπει να αποδίδονται σε μηνιαία βάση, αγγίζουν τα 1,4 δισ. ευρώ (ΙΚΑ-ΟΑΕΕ-ΟΓΑ-ΟΠΑΔ-ΤΥΔΚΥ) . Ο Οργανισμός αυτό το διάστημα κινείται στη λογική τού όσα εισπράττω τόσα πληρώνω. Ομως με συσσωρευμένο έλλειμμα 4 δισ. ευρώ θα οδηγηθεί σε κατάρρευση, που θα συμπαρασύρει και τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, εξαιτίας των νοσηλίων που μένουν ανεξόφλητα ήδη από τους ασφαλιστικούς φορείς στον ΕΟΠΥΥ. Ο ΕΟΠΥΥ κινδυνεύει τους επόμενους μήνες να βρεθεί σε καθολική αδυναμία αποπληρωμής των άμεσων υποχρεώσεών του, αν δεν πάρει έκτακτη επιχορήγηση.

ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΤΑΜΕΙΩΝ Με το PSI («κούρεμα») τα ασφαλιστικά ταμεία από 22,49 δισ. που διέθεταν, έχασαν το 53,50%, δηλ. 11,92 δισ. Τα έσοδα από τόκους πριν από το PSI ανήρχοντο σε 700-800 εκατ. ευρώ και τώρα δεν ξεπερνούν τα 120-160 εκατ. ευρώ.

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Τα Ταμεία κατέχουν το 16% των μετοχών της Τραπέζης της Ελλάδος. Με δεδομένη την άσχημη οικονομική κατάστασή τους για τη συμμετοχή υπολογίζεται ότι θα απαιτηθούν περίπου 150.000.000 ευρώ. Πάντως, η μη συμμετοχή των Ταμείων στη διαδικασία αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας θα έχει αποτέλεσμα τον περιορισμό της συμμετοχής του ελληνικού Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο της τράπεζας, καθώς και την απομείωση της υφιστάμενης μετοχικής θέσης των Ταμείων, από το 16% στο 1,6 %.

Πηγή: Ελευθεροτυπία