Εισήγηση για το ασφαλιστικό

27^Ο ΕΤΗΣΙΟ ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ Δ.Σ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Κυρίες και κύριοι,

Το Συνέδριό μας πραγματοποιείται σε μια ιδιαίτερα δύσκολη και πρωτόγνωρη περίοδο για την χώρα μας, για τους άνεργους, τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, για ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας.

Ζούμε την πιο μεγάλη και βαθιά κρίση που έζησε μεταπολεμικά η Ελλάδα. Κρίση οικονομική, κρίση πολιτική, κρίση κοινωνική, κυρίως όμως ζούμε κρίση αρχών και αξιών.

Η Κυβέρνηση στο όνομα της δημοσιονομικής εξυγίανσης και της σωτηρίας της χώρας από την χρεωκοπία ξεκίνησε το Μάρτη του 2010 την εφαρμογή της πιο σκληρής μονόπλευρης και άδικης πολιτικής λιτότητας για τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους της χώρας μας. Oι οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων η μείωση του 13^ου και 14^ου μισθού, η κερδοσκοπία, η ακρίβεια, η αύξηση του πληθωρισμού, η αύξηση της φορολογίας, είχαν σαν αποτέλεσμα την πραγματική μείωση των εισοδημάτων σε ποσοστά πάνω από 30%.

Η πολιτική αυτή βρίσκεται σήμερα σε πλήρη ανάπτυξη και με την κατάρτιση του λεγόμενου μεσοπρόθεσμου προγράμματος (νέο μνημόνιο) που βρίσκεται σε εξέλιξη, φορτώνει και άλλα βάρη στις πλάτες των εργαζομένων και συνταξιούχων. Ταυτόχρονα ανοίγει το δρόμο για εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, για απολύσεις προσωπικού και διάλυση των δημοσίων οργανισμών και επιχειρήσεων στο όνομα των ελλειμμάτων.

Συγχωνεύονται και υποβαθμίζονται Δημόσιες Υπηρεσίες και Δημόσιες Επιχειρήσεις με μοναδικό κριτήριο τον περιορισμό των δαπανών και των Κοινωνικών Υπηρεσιών.

Αποδιαρθρώνονται οι Δημόσιες Συγκοινωνίες, η Δημόσια Υγεία, η Δημόσια Παιδεία με τις καταργήσεις Υπηρεσιών κα με μεταφορά του κόστους στις πλάτες των  εργαζομένων των συνταξιούχων και της κοινωνίας.

Το ερώτημα που εύλογα τίθεται μετά από ένα χρόνο εφαρμογής του μνημονίου είναι: Αντιλαμβάνονται στην Κυβέρνηση τα προβλήματα και τις συνέπειες που δημιούργησαν ή αδιαφορούν και περιφρονούν την κοινωνία;

Δεν μπορούν ή δεν θέλουν να δουν ότι η πολιτική των διαδοχικών μνημονίων οδήγησε τη χώρα σε βαθιά ύφεση, αύξησε δραματικά την ανεργία, οδήγησε και οδηγεί κοινωνικές ομάδες στη φτώχεια την εξαθλίωση και το κοινωνικό περιθώριο;

Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές τους επιλογές, τα συνεχή εισπρακτικά μέτρα και τα πακέτα δραστικών περικοπών τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, μειώνουν τα έσοδα και δεν δημιουργούν προϋποθέσεις ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Η τελική διαμόρφωση του ελλείμματος στα επίπεδα του 10,6% του ΑΕΠ αντί του στόχου που έθεσε η Κυβέρνηση για 9,5% το 2010 έχει σαν αποτέλεσμα την λήψη πρόσθετων σκληρών μέτρων για το 2011 πάνω από 6 δις ευρώ.

Η πολιτική που σχεδίασαν από κοινού και υπόγεια Κυβέρνηση και Τρόικα βλέπουν σχεδόν ότι απέτυχε και οδηγείται σε πλήρες αδιέξοδο και χρεοκοπία.

Φαίνεται πλέον καθαρά ότι, το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι πρόβλημα χρέους και όχι πρόβλημα ελλειμμάτων, πρόβλημα που θα οξύνεται ως αποτέλεσμα των όρων και επιλογών του ίδιου του μνημονίου.

Ο χρόνος που πέρασε σημαδεύτηκε από νομοθετικές παρεμβάσεις που έγιναν στο ασφαλιστικό-εργασιακό (Ν.3863/10), με ανατροπή εργασιακών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Ως εργαζόμενοι στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης έχουμε υποχρέωση να αναδείξουμε ποιες είναι οι επιπτώσεις στα Ταμεία από τις πολιτικές που βρίσκονται σε εξέλιξη αλλά και ποια είναι η οργανωτική και λειτουργική κατάσταση των Ασφαλιστικών Ταμείων σήμερα.

ΑΝΕΡΓΙΑ και ΚΟΣΤΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ

Η ανεργία στη χώρα μας σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι στο 15,9% με τους εγγεγραμμένους ανέργους να ξεπερνούν τις 787.000, ενώ η ανεπίσημη ανεργία στο τέλος του χρόνου θα ξεπεράσει το 21% με πάνω από 1.100.000 ανέργους.

Οι  απασχολούμενοι με διάφορες μορφές εργασίας είναι για πρώτη φορά λιγότεροι από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό και οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της ανεργίας προβλέπουν εκρηκτική αύξηση.

Η πολιτική των ελαστικών μορφών απασχόλησης, η εφαρμογή επιχειρησιακών και ατομικών συμβάσεων, η πίεση που ασκείται για μεγαλύτερη συμπίεση του εργατικού κόστους, έχουν δημιουργήσει ένα εφιαλτικό εργασιακό τοπίο.

Η εφαρμογή της μνημονιακής πολιτικής δεν αφήνει κανένα περιθώριο ούτε για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ούτε για αναδιανομή εισοδημάτων.

Η απώλεια πόρων από την ανεργία για το ασφαλιστικό σύστημα είναι μεγάλη και αγγίζει πλέον τα 4 δις ευρώ σε ετήσια βάση.

ΕΙΣΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ

Η εισφοροδιαφυγή τα τελευταία χρόνια έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Αυτό οφείλεται στην παντελή έλλειψη μηχανισμών ελέγχου, στην έλλειψη κινήτρου ασφάλισης, στην μαύρη εργασία, στις ελαστικές μορφές απασχόλησης, στα οικονομικά προβλήματα των επιχειρήσεων αλλά και σε μια επικίνδυνη αντίληψη που έχει εδραιωθεί, ότι το κράτος θα παρέμβει να διευκολύνει κάποια στιγμή τους οφειλέτες με ευεργετικές ρυθμίσεις, με αποτέλεσμα κάποιοι να εντάσσονται στις ρυθμίσεις και να μην αποπληρώνουν ποτέ και κάποιοι άλλοι να μην εντάσσονται περιμένοντας μια νέα πιο ευεργετική  ρύθμιση.

Το ύψος της εισφοροδιαφυγής ως ποσοστό επί των εσόδων των Ασφαλιστικών Ταμείων το 2001 ήταν περίπου στο 15%με απώλειες για τα Ταμεία 2,8 δις ευρώ. Σήμερα βρίσκεται περίπου στο 30% με απώλειες για τα Ταμεία πάνω από 9 δις ευρώ ετησίως.

Χαρακτηριστική είναι περίπτωση του ΟΓΑ που η εισφοροδιαφυγή είναι ιδιαίτερα υψηλή αγγίζει το 40% που σημαίνει για τον ΟΓΑ απώλεια εσόδων (250+500=)750 εκατ. ευρώ ετησίως.

Παρά τα μέτρα που μέχρι σήμερα εξαγγέλθηκαν για τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής και την αύξηση των εσόδων, (με εντατικοποίηση των ελέγχων, ηλεκτρονικές διασταυρώσεις, καθιέρωση του εργόσημου και την εφαρμογή της ηλεκτρονικής κάρτας), το φαινόμενο της εισφοροδιαφυγής όχι μόνο δεν περιορίστηκε αλλά ούτε καν αναχαιτίστηκε.

ΒΕΒΑΙΩΜΕΝΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΣΤΑ ΤΑΜΕΙΑ

Σήμερα οι οφειλές ιδιωτών και επιχειρήσεων μόνο στο ΙΚΑ είναι περίπου 6 δις ευρώ (τα 550 εκατ ευρώ τα οφείλει μόνο η Ολυμπιακή), στον ΟΑΕΕ 4 δις ευρώ περίπου και 1 δις ευρώ στους λοιπούς ασφαλιστικούς οργανισμούς (ΟΓΑ κλπ) χωρίς σε αυτές τις οφειλές να έχουν συμπεριληφθεί τα πρόσθετα τέλη.

Στις απώλειες εσόδων που υπήρξαν από την περικοπή μισθών και συντάξεων αν προσθέσουμε μια μέση μείωση των αποδοχών κατά 6%-7% το 2011 τότε θα υπάρξουν πρόσθετες απώλειες εσόδων για το ΙΚΑ περίπου 800 εκατ ευρώ ετησίως .

Η πορεία των εσόδων για το ΙΚΑ το 1^ο 3μηνο του  2011 συγκριτικά με το αντίστοιχο του 2010 παρουσιάζει μείωση 10-12%. Εάν αυτή η τάση συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είναι βέβαιο ότι στο τέλος του χρόνου θα έχει έλλειμμα 1,5 δις ευρώ περίπου. Αυτό θα σημάνει ανάγκη πρόσθετης χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Αντίθετα η  πορεία εσόδων για τον ΟΑΕΕ παρά την κρίση και το κλείσιμο επιχειρήσεων το 1^ο 3μηνο του  2011, συγκριτικά με το αντίστοιχο του 2010, παρουσιάζει αύξηση εσόδων κατά 48,5 εκατ. ευρώ.

ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΦΕΙΛΩΝ ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ΠΡΟΣ ΤΡΙΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ

την τελευταία  πενταετία  (μέχρι 31/12/2010)

ποσά σε εκατ ευρώ

	31/12/06	31/12/07	31/12/08	31/12/09	31/12/10
ΟΑΕΔ-ΟΕΚ-ΟΕΕ	5.920,00	6.816,00	7.401,00	7.931,00	8.027,00
ΕΤΕΑΜ	2.867,00	2.867,00	2.867,00	2.867,00	1.202,00
ΤΕΑΠΟΚΑ	121,00	151,00	182,00	215,00	40,00
ΣΥΝΟΛΑ	8.908,00	9.834,00	10.450,00	11.013,00	9.269,00

ΔΑΠΑΝΕΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ

Οι δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια επικίνδυνα με αποτέλεσμα να αυξάνουν τα ελλείμματα των κλάδων υγείας και να δημιουργούν προϋποθέσεις περικοπής και υποβάθμισης των υπηρεσιών υγείας.

Οι απώλειες για τα Ταμεία και τους κλάδους υγείας σύμφωνα με εκτιμήσεις ξεπερνούν τα 3,6 δις ευρώ ετησίως .

Σημαντική συμβολή στην αύξηση των δαπανών υγείας έχει η ανεξέλεγκτη συνταγογράφηση , η προκλητή ζήτηση υπηρεσιών υγείας, η απουσία ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και ολοκληρωμένης μηχ/σης, η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών, η διαχρονική ατιμωρησία που ενθαρρύνει την δράση των κυκλωμάτων και κυρίως η έλλειψη αποφασιστικής πολιτικής βούλησης να υπάρξει οριστική ρήξη με τα μεγάλα συμφέροντα στο χώρο υγείας.

Είναι κοινή εκτίμηση ότι το κόστος της φαρμακευτική δαπάνης είναι δυσανάλογο των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Σύμφωνα με στοιχεία η κατανάλωση φαρμάκων και γενικότερα φαρμακευτικών προϊόντων φαίνεται ότι για το 2010 αλλά και τους πρώτους μήνες του 2011 μειώθηκε στα νοσοκομεία αλλά αυξήθηκε η ιδιωτική κατανάλωση στα φαρμακεία. Μάλιστα το μήνα Φεβρουάριο του 2011 αυξήθηκε πάνω από 8%.

Επίσης σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα από 190 ευρώ κατά κεφαλή δαπάνη για φάρμακα  το 2000, αυτή αυξήθηκε στα 682 ευρώ κατά κεφαλή δαπάνη το 2008, δηλαδή έχουμε κατά κεφαλή αύξηση 492 ευρώ σε 8 χρόνια, ενώ οι υπηρεσίες υγείας συνεχώς μειώνονται. Την ίδια ώρα σε χώρες όπως η Δανία, η Σουηδία και η Φινλανδία η αύξηση δεν ξεπερνά τα 100 ευρώ για τα ίδια χρόνια.

Επίσης η κατά κεφαλή δαπάνη συνολικά για υπηρεσίες υγείας για την Ελλάδα το 2008 δεν ξεπερνά τα 2.000 ευρώ ετησίως. Το κόστος αυτό  είναι μεγαλύτερο από το κόστος της Πορτογαλίας και το κόστος των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, όμως η Ελλάδα είναι τελευταία από όλες τις δυτικές χώρες, μακριά από τα 4.000 ευρώ ανά άτομο ετησίως της Δανίας και του Λουξεμβούργου και τα 3.000 ευρώ ανά άτομο ετησίως της Σουηδίας.

Το σύνολο των δαπανών υγείας των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης για τα έτη 2009 και 2010 διαμορφώνονται ως εξής:

ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΦΟΡΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ 2009 κ 2010

Σε εκατ. ευρώ

	2009	2010
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ(ιδιωτικά φαρμακεία)	5.100	4.513
Φαρμακευτική δαπάνη ΙΚΑ-ΕΤΑΜ	2.501	2.350
Φαρμακευτική δαπάνη ΟΑΕΕ	302	264
Φαρμακευτική δαπάνη ΟΠΑΔ	764	640
Φαρμακευτική δαπάνη ΟΓΑ	1.222	1.100
Φαρμακευτική δαπάνη λοιπών Ταμείων	311	159
ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ(είδος & χρήμα)	3.850	3.467
Ιατρική περίθαλψη	1.010	910
Νοσοκομειακή Περίθαλψη εκτός νοσοκομείων ΕΣΥ (ιδιωτικά νοσοκομεία)	1.764	1.588
Πρόσθετη περίθαλψη	587	528
Προληπτική δράση	14	14
Παροχές ασθένειας σε χρήμα	475	427
3. ΔΑΠΑΝΕΣ στα ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ του ΕΣΥ που ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΞΟΦΛΗΘΕΙ	1.850	1.750
ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΩΝ	10.800	9.730

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι για πρώτη φορά ύστερα απο μια 10ετία ανόδου της δαπάνης για το φάρμακο παρουσιάζεται μείωση δαπανών:

Για το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ενώ το 2009 το κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης ήταν 2.501 δις ευρώ το 2010 διαμορφώθηκε στο 2.350 δις ευρώ, δηλαδή είχαμε ετήσια μείωση  10,64%.

Για τον ΟΓΑ, το κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης από 1.222 δις ευρώ για το 2009 διαμορφώθηκε σε 1,1 δις ευρώ για το 2010, ετήσια μείωση 11,1%

Για τον ΟΠΑΔ, το κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης από 764 εκατ.  ευρώ για το 2009 διαμορφώθηκε σε 640 εκατ. ευρώ για το 2010, ετήσια μείωση 11,93%.

Και για τον ΟΑΕΕ από 302 εκατ. ευρώ το 2009 σε 264 εκατ. για το 2010 δηλ ετήσια μείωση 11,43%.

Επίσης η εικόνα που παρουσιάζεται το 1ο 3μηνο του 2011 είναι πτωτική.

Για το ΙΚΑ στο μείον 29,32% τον ΟΓΑ στο μείον 21,14% τον ΟΠΑΔ στο μείον 19,33% και για τον ΟΑΕΕ στο μείον 24,95%.

Η μείωση της δαπάνης οφείλεται σε δυο λόγους.

Ο πρώτος στην μεσοσταθμική μείωση της τιμής των φαρμάκων κατά  20% περίπου από τον Ιούνιο του 2010 και

Ο δεύτερος στην πιλοτική ηλεκτρονική συνταγογράφηση που βρίσκεται σε εξέλιξη στον ΟΑΕΕ καλύπτει σήμερα το 50% περίπου των θεραπευτών γιατρών, (το άλλο 50% συνεχίζει με το παλιό σύστημα) και στη λεγόμενη σάρωση δηλ τον έλεγχο των συνταγών που διενεργείται σε υποκαταστήματα του ΙΚΑ.

Από την μελέτη των στοιχείων προκύπτει το συμπέρασμα ότι, στη μείωση της δαπάνης συνέβαλε καθοριστικά η μείωση της τιμής του φαρμάκου  και πολύ λιγότερο ο έλεγχος της αλόγιστης συνταγογράφησης.

Εδώ τα περιθώρια είναι πολύ μεγάλα, δεν χρειάζεται κανένας εφησυχασμός η προσπάθεια πρέπει να συνεχιστεί και να εντατικοποιηθεί έτσι ώστε όσο περιορίζεται το φαινόμενο, τόσο να μεγιστοποιείται το όφελος για τα Ταμεία.

Γιατί σε διαφορετική περίπτωση και όσο δεν περιορίζονται οι σπατάλες στους κλάδους ασθένειας και εφαρμόζεται πολιτική μείωσης δαπανών σε βάρος του επιπέδου της υγειονομικής περίθαλψης, τόσο θα μεταφέρονται περισσότερα βάρη στον ασφαλισμένο.

ΕΟΠΥΥ

Η σύσταση του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας ξεκίνησε ως μια φιλόδοξη προσπάθεια στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας για να αντιμετωπίσει υπάρχοντα προβλήματα και αδυναμίες του συστήματος.

Αν και η Ομοσπονδία μας εκτιμά ότι είναι ένα θετικό βήμα, εντούτοις θεωρεί ότι δεν αποτελεί ολοκληρωμένη παρέμβαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας.

Για να μην ξεκινήσει με τα ίδια προβλήματα αυτός ο Οργανισμός, πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα δυο κρίσιμοι παράγοντες από τους οποίους θα εξαρτηθεί στο μέλλον, εάν αυτός ο οργανισμός θα είναι βιώσιμος, θα εξυπηρετεί τον ασφαλισμένο και θα αναβαθμίσει τις υπηρεσίες υγείας. Η εμπειρία του παρελθόντος έχει αποδείξει μέχρι σήμερα ότι τα ελλείμματα στην κοινωνική ασφάλιση οφείλονται σε πολύ μεγάλο βαθμό στις δαπάνες των κλάδων υγείας και όχι όπως λέγεται στο υψηλό επίπεδο συντάξεων.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του ΙΚΑ, όπου έχουμε το εξής φαινόμενο: ο κλάδος ασθένειας του ΙΚΑ από το 1993 μέχρι σήμερα παρουσιάζει ελλείμματα που σύμφωνα με εκτιμήσεις ανέρχονται στα 10,5 δις ευρώ, ελλείμματα που μεταφέρθηκαν και καλύφτηκαν από τον κλάδο σύνταξης του Ταμείου.

Ο ένας λοιπόν παράγοντας είναι η διασφάλιση των πηγών χρηματοδότησης, λαμβάνοντας υπόψη και τις δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις που αυξάνουν την ανεργία και μειώνουν τα έσοδα. Η προβλεπόμενη κρατική χρηματοδότηση 0,6% επί του προϋπολογισμού δεν είναι επαρκής στη συγκυρία.

Και ο άλλος έχει να κάνει με την δημιουργία μηχανισμών ελέγχου ώστε να θωρακιστεί ο οργανισμός με δομές, που θα συμβάλουν αποφασιστικά στον περιορισμό της ανεξέλεγκτης αύξησης των δαπανών υγείας.

Παράλληλα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην περιφερειακή διάρθρωση, στην σύνταξη ενός νέου σύγχρονου οργανισμού και την στελέχωση των υπηρεσιών του έτσι ώστε  και το σύστημα Δημόσιας Υγείας να στηριχτεί και ο πολίτης να εξυπηρετείται.

Σε διαφορετική περίπτωση είναι βέβαιο ότι, όσο ο δημόσιος χαρακτήρας της υγείας θα υποχωρεί υπέρ του ιδιωτικού τόσο ο πολίτης θα καλείται να βάλει το χέρι βαθιά στην τσέπη για να καλύψει τις ανάγκες του.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Πέραν των προβλημάτων που αναδείξαμε και πόσο αυτά επηρεάζουν την πορεία και βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, θέλουμε να σταθούμε ιδιαίτερα στο περιβάλλον και στις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί σήμερα στα Ταμεία.

Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει σχεδόν 3 χρόνια από τις ενοποιήσεις των Ταμείων (Ν.3655/08), τα οργανωτικά και λειτουργικά προβλήματα όχι μόνο δεν έχουν αντιμετωπιστεί, αλλά στα περισσότερα Ταμεία απεναντίας έχουν οξυνθεί επικίνδυνα.

Δυο μόνο λέξεις χωρίς υπερβολή μπορούν να αποδώσουν την πραγματικότητα: Οργανωτικό χάος και κατάρρευση που όμοιά της δεν ζήσαμε μέχρι σήμερα.

Αν προσθέσουμε και την μεγάλη έλλειψη προσωπικού που παρατηρείται, σε συνδυασμό με το κύμα φυγής που πυροδότησαν η αβεβαιότητα και οι αρνητικές εξελίξεις, η κατάσταση στα Ταμεία είναι ιδιαίτερα ανησυχητική.

Σημειώνουμε ότι μέχρι 31/12/2010 παραιτήθηκαν από το σύνολο των Ασφαλιστικών Ταμείων 3.700 εργαζόμενοι, από τους οποίους 2.300 είναι διοικητικοί και υγειονομικοί και 1.400 γιατροί. Το κύμα φυγής συνεχίζεται αμείωτο και τους πρώτους μήνες του 2011.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να παρατηρούνται πολύ μεγάλες καθυστερήσεις στην απονομή παροχών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και στην απονομή των συντάξεων.

Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι εκκρεμούν σήμερα πάνω από 110.000 αιτήματα για απονομή συντάξεων (κύριες & επικουρικές) και πάνω από 53.000 περίπου αιτήματα για καταβολή βοηθήματος πρόνοιας (εφάπαξ).

Οι χρόνοι έκδοσης των συντάξεων για τα περισσότερα σχεδόν Ταμεία έχουν αυξηθεί, ενώ για κάποια επικουρικά όπως το ΤΕΑΙΤ και το ΤΕΑΔΥ οι χρόνοι έχουν υπερδιπλασιαστεί.

Συγκεκριμένα:

το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για ασφαλισμένο μόνο στο ΙΚΑ χορηγεί σύνταξη με καθυστέρηση από 7-9 μήνες.  Για ασφαλισμένο που υπάρχει αίτημα αναγνώρισης χορηγεί σύνταξη με καθυστέρηση από 9-12 μήνες. Ενώ όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση η καθυστέρηση ξεπερνάει τους 15 μήνες.

ο ΟΑΕΕ χορηγεί σύνταξη, όταν υπάρχει ασφάλιση μόνο στον ΟΑΕΕ, σε 7-9μήνες, ενώ όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση η  καθυστέρηση είναι από 12-15 μήνες.

το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους χορηγεί σύνταξη στους Δ.Υ. στους 8 περίπου μήνες, ενώ όταν έχουμε διαδοχική η καθυστέρηση είναι πάνω από 12 μήνες.

ο ΟΓΑ χορηγεί σύνταξη, όταν υπάρχει ασφάλιση μόνο στον ΟΓΑ, με καθυστέρηση 5-6 μηνών, ενώ όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση η  καθυστέρηση είναι  πάνω από 12-15 μήνες.

στο ΕΤΑΑ οι χρόνοι απονομής των συντάξεων είναι διαφορετικοί για κάθε τομέα.

«    η απονομή σύνταξης του Ταμείου Νομικών γίνεται σε 3-4 μήνες

«    η απονομή σύνταξης στο ΤΣΜΕΔΕ σε 10 μήνες όταν υπάρχει ασφάλιση στο φορέα και πάνω από 15 μήνες όταν υπάρχει διαδοχική

«    η απονομή σύνταξης στο ΤΣΑΥ σε 12 μήνες όταν υπάρχει ασφάλιση στο φορέα και από 12-15 μήνες όταν υπάρχει διαδοχική.

Η απονομή σύνταξης στα Επικουρικά Ταμεία είναι ακόμα χειρότερη.

Στο ΤΕΑΔΥ, για να πάρει ένας Δ.Υ. τη σύνταξή του, θα χρειαστούν πάνω από 2,5 χρόνια, ενώ όταν υπάρχει διαδοχική  ασφάλιση η καθυστέρηση θα ξεπεράσει τα 3 χρόνια.  Στο Ταμείο σήμερα εκκρεμούν 39.000 αιτήσεις για επικουρική σύνταξη.

Στο ΕΤΕΑΜ ο χρόνος απονομής είναι από 15 μήνες έως και 2 χρόνια.

Ενώ στο ΤΕΑΙΤ ο χρόνος αναμονής  όταν υπάρχει ασφάλιση σε ένα Τομέα είναι: για το ΤΕΑΥΦΕ 18 μήνες ενώ όταν υπάρχει διαδοχική  είναι πάνω από 24 μήνες, για το ΤΕΑΥΕΚ ο χρόνος αναμονής για όλες τις περιπτώσεις είναι πάνω από 3 χρόνια.

ΤΠΔΥ

Το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων έχει περιέλθει, εξαιτίας των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει, σε μόνιμο αδιέξοδο.

Το οργανικό έλλειμμα του Ταμείου με βάση τα σημερινά δεδομένα για τα επόμενα 10 τουλάχιστον χρόνια θα είναι 250 εκατ ευρώ ετησίως. Οι εκκρεμείς αιτήσεις για καταβολή εφάπαξ βοηθήματος είναι σήμερα 39.000 (όταν πέρυσι την ίδια εποχή ήταν 19.000) και για να ικανοποιηθούν θα χρειαστούν πάνω από  1,7 δις ευρώ με τον χρόνο αναμονής να ξεπερνάει τα 3 χρόνια. Τα έσοδα του Ταμείου σήμερα αρκούν να καλύψουν  δαπάνη για 500-600 εφάπαξ το μήνα.

Δεν έχουμε την πρόθεση να κινδυνολογήσουμε αλλά να προειδοποιήσουμε ότι: Εάν το Ταμείο δεν στηριχτεί οικονομικά άμεσα και αν δεν υπάρξουν νέοι πόροι χρηματοδότησης, με δεδομένη την πολιτική προσλήψεων στο Δημόσιο 1:7, οι ασφαλισμένοι του Ταμείου πρέπει να γνωρίζουν με βεβαιότητα ότι θα έχουν δραματική περικοπή του εφάπαξ το επόμενο διάστημα, που προοπτικά μπορεί να φτάσει σχεδόν και μέχρι την κατάργησή του.

Δυστυχώς η Κυβέρνηση παρά τις δεσμεύσεις και την συμφωνία με την ΑΔΕΔΥ για άμεση χρηματοδότηση  του Ταμείου, φαίνεται ότι υπαναχώρησε και εγκατέλειψε την δέσμευσή της, με αποτέλεσμα το εφάπαξ των Δ.Υ. να είναι κυριολεκτικά στον αέρα.

ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

Πολλά επικουρικά Ταμεία και κυρίως πολλοί τομείς επικουρικής ασφάλισης παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες και μεγάλες ανισότητες και στο επίπεδο της ασφάλισης και στο επίπεδο παροχών.

Χαρακτηριστικό αυτών των ανισοτήτων ότι πολλά Ταμεία έδιναν και δίνουν υψηλές συντάξεις χωρίς να έχουν την οικονομική δυνατότητα να διατηρήσουν αυτό το επίπεδο παροχών.

Το επόμενο διάστημα οι επικουρικές συντάξεις θα βρεθούν στο επίκεντρο των εξελίξεων.

Οι αναλογιστικές μελέτες θα δείξουν για τα περισσότερα Ταμεία ελλείμματα.

Αυτά σε μεγάλο βαθμό έχουν δημιουργηθεί εξαιτίας των πολιτικών που εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα, στην δραματική επιδείνωση της ασφαλιστικής σχέσης, στην εισφοροδιαφυγή, στον τρόπο αξιοποίησης των αποθεματικών, στην λεηλασία χρηματιστηρίου στα ομόλογα κλπ

Ενδεικτικά θα αναφερθούμε:

στο ΕΤΕΑΜ το μεγαλύτερο επικουρικό Ταμείο του Ιδιωτικού Τομέα  που βρίσκεται σε φάση πλήρους ωρίμανσης, άρχισε να αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Το μηνιαίο έλλειμμα είναι πάνω από 30 εκατ ευρώ που σε ποσοστά αντιπροσωπεύει το 15% των παροχών του.  Σύμφωνα με εκτιμήσεις στο τέλος του 2011 το έλλειμμα του Ταμείου θα φτάσει τα 500 εκατ ευρώ περίπου.  Το μοντέλο ενοποίησης που μέχρι σήμερα έχει επιλεγεί, με πρόσφατο παράδειγμα την ένταξη του Ταμείου της Γενικής Τράπεζας, φαίνεται ότι αυξάνει τα οικονομικά προβλήματά του Ταμείου.

Άρα η πολιτική ενοποίησης προβληματικών σήμερα Ταμείων ή Τομέων,  που στο παρελθόν έδιναν υψηλές συντάξεις πρέπει να επανεξεταστεί και να υπάρξει ανάληψη του κόστους. Σε διαφορετική περίπτωση αν δεν αντιμετωπιστούν οι αιτίες που προκάλεσαν τα ελλείμματα και μεταφερθεί το κόστος στο ΕΤΕΑΜ, αυτό θα επηρεάσει σημαντικά και το ύψος των ήδη χαμηλών συντάξεων και θα υπονομεύσει την βιωσιμότητά του.

Στο ΤΕΑΔΥ, το επικουρικό Ταμείο των Δ.Υ,  η οικονομική κατάσταση είναι καλή. Όμως είναι βέβαιο ότι, η ραγδαία επιδείνωση της ασφαλιστικής σχέσης, όχι μόνο λόγω των συνταξιοδοτήσεων αλλά και της πολιτικής προσλήψεων στο Δημόσιο στη λογική 1:7, θα επηρεάσει αρνητικά τα οικονομικά του Ταμείου τα επόμενα χρόνια.

Ήδη η Κυβέρνηση, υπό την πίεση και της Τρόικας, μετά την ολοκλήρωση των αναλογιστικών μελετών, σχεδιάζει δραματικές περικοπές συντάξεων, που για ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων θα φτάσει ακόμα και στο 50%.

Οι πληροφορίες επίσης φέρνουν την Κυβέρνηση να σχεδιάζει την επιβολή ΛΑΦΚΑ και στις επικουρικές συντάξεις.

Φαίνεται ότι στο σχεδιασμό τους  είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμπίεση και περικοπή της επικουρικής σύνταξης.

Η  Κυβέρνηση  με την πολιτική της, όχι μόνο δεν κινείται στην κατεύθυνση διασφάλισης  της βιωσιμότητας του δεύτερου πυλώνα της Κοινωνικής Ασφάλισης, αλλά κινείται προς την κατεύθυνση συρρίκνωσής της,  έτσι ώστε σε επόμενη φάση να ενσωματωθεί η επικουρική στην κύρια σύνταξη και προοπτικά να καταργηθεί.

Ασφαλώς μια τέτοια εξέλιξη θα είναι οδυνηρή και για το μέλλον της επικουρικής ασφάλισης και για το ύψος των συντάξεων.

ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΦΟΡΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Είναι γεγονός ότι η περιουσία των φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης παραμένει εδώ και πολλά χρόνια αναξιοποίητη.

Αυτό έχει ως συνέπεια και να μειώνεται σημαντικά λόγω της κατάρρευσης του χρηματιστηρίου, αλλά και να απαξιώνεται.

Η κακή οικονομική κατάσταση έχει υποχρεώσει κάποια Ταμεία να προχωρήσουν σε αυτή τη συγκυρία σε ρευστοποιήσεις τίτλων, για να καλύψουν συνταξιοδοτικές δαπάνες.

Στα χαρτοφυλάκια των Ταμείων βρίσκονται και τα τοξικά ομόλογα τα οποία ούτε διαπραγματεύονται, αλλά ούτε η Τράπεζα Ελλάδος είναι σε θέση να μας πει ποια είναι η σημερινή τους αξία για να μπορέσουμε να εκτιμήσουμε την ζημιά.

Το περίεργο είναι ότι μέχρι σήμερα, σε πολλά Ταμεία, δεν κινήθηκαν οι διαδικασίες για την αποκατάσταση της ζημιάς και την απόδοση ευθυνών σε βάρος εκείνων που συνειδητά ζημίωσαν τα Ταμεία.

Σύμφωνα με στοιχεία η αποτίμηση 31/12/2010 της κινητής περιουσίας για το σύνολο των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης ήταν:

• 26,513 δις ευρώ για όλα τα Ασφαλιστικά Ταμεία
• 660 εκατ ευρώ για λοιπούς Φορείς Κοιν. Ασφάλ., (δηλ: ΝΑΤ, ΜΤΠΥ, ΜΤΣ, ΟΙΚΟΣ ΝΑΥΤΟΥ, ΜΤΑ, κλπ)
• και 1.100 δις για τον ΟΑΕΔ, ΟΕΚ, ΟΕΕ.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι απώλειες σήμερα της κινητής περιουσίας των Ασφαλιστικών Ταμείων αγγίζουν τα 3 δις ευρώ.

Η αποτίμηση της ακίνητης περιουσίας με ημ/νία 31/12/2010 και με βάση τις αντικειμενικές τιμές ήταν:

• 1.286 δις ευρώ για όλα τα Ασφαλιστικά Ταμεία

669 εκατ ευρώ για τους λοιπούς φορείς. (δηλ: ΝΑΤ, ΜΤΠΥ, ΜΤΣ, ΟΙΚΟΣ ΝΑΥΤΟΥ, ΜΤΑ, κλπ) και πάνω από 1,5 δις ευρώ  περίπου για ΟΑΕΔ,ΟΕΚ,ΟΕΕ.

Κλείνοντας, πιστεύουμε ότι με βάση τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται, εξαιτίας και των δραματικών επιπτώσεων από την οικονομική κρίση αλλά και της πολιτικής που εφαρμόζεται, πιστεύουμε ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους παρακάτω τομείς.

• Να υπάρξει άμεσα ένας συνολικός σχεδιασμός και αναδιοργάνωση των υπηρεσιών των Ταμείων, για να μπορέσουν αυτά να ανταποκριθούν και στις αυξημένες ανάγκες αλλά και να βελτιώσουν την καθημερινότητα του πολίτη. Σε διαφορετική περίπτωση όσοι στόχοι και αν τεθούν, είναι βέβαιο ότι δεν θα επιτευχθούν.
• Να υπάρξει οργανωμένη παρέμβαση με ενίσχυση  των ελεγκτικών μηχανισμών με στόχο τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής και την καταπολέμηση της ανασφάλιστης  εργασίας.
• Να επεκταθεί η εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης για όλα τα ασφαλιστικά Ταμεία
• Να γίνει ορθολογική αξιοποίηση της περιουσίας των Ταμείων
• Να εφαρμοστούν πολιτικές ενίσχυσης και στήριξης της εργασίας με δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για να περιοριστεί η εκρηκτική αύξηση της ανεργίας.

Η σημερινή συγκυρία επιβάλει ίσως περισσότερο από κάθε άλλη φορά η Κυβέρνηση να αναθεωρήσει συνολικά την πολιτική της, έτσι ώστε μέσα από πολιτικές ενίσχυσης της απασχόλησης και αναδιανομής του πλούτου, να διαμορφώσει το περιβάλλον και τις προϋποθέσεις να ζουν οι πολίτες της χώρας χωρίς αβεβαιότητα αλλά με στοιχειώδη ασφάλεια και αξιοπρέπεια.